Τετάρτη 29 Μαρτίου 2017

ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

Παραθέτω άρθρο συναδέλφου εκπαιδευτικού για περισσότερο προβληματισμό όλων μας...ενημερώνοντας ότι στη χώρα μας, την κοιτίδα της δημοκρατίας, δεν είναι απίθανο κάποιος και σήμερα να συναντήσει κάποιους, ελάχιστους ευτυχώς, συλλόγους διδασκόντων, που στο όνομα μιας "πλειοψηφίας", αυθαιρετούν ή ψεύδονται, επιβάλλοντας μια ιδιότυπη τρομοκρατία, ένα bullying, στα υπόλοιπα μέλη τους...και τότε η αλήθεια, η λογική, τα ατομικά δικαιώματα και το γενικότερο συμφέρον του λαού τραυματίζονται στο βωμό μιας συντεχνιακής λογικής...

"Βασίλης Νάστος (δάσκαλος)
Αρχικά, θεωρώ πως το συγκεκριμένο τμήμα του νόμου 4327/15 που αφορά στην επιλογή διευθυντών είναι εξίσου ‘τραυματικό’ με το παροπλισμένο Π.Δ. 152/13 για την αξιολόγηση. Με το τελευταίο επιχειρήθηκε η απότομη και απόλυτη επιβολή (με βάση τις αντιλήψεις του μέσου εκπαιδευτικού) μιας διαδικασίας εξωτερικής αξιολόγησης, στο πλαίσιο της οποίας κυριολεκτικά ‘υποβαθμίστηκαν’ κρίσιμα ποιοτικά χαρακτηριστικά σε εύκολα διαχειρίσιμους μετρήσιμους πόντους. Ο 4327/15, από την άλλη μεριά, επιβάλλει μια ιδιόμορφη, τύποις ‘λαϊκή κυριαρχία’, καταστρατηγώντας κάθε έννοια αξιοκρατίας, αναλογικότητας, ισότιμης πρόσβασης και δικαιοσύνης. Δυστυχώς, το παραπάνω νομοθέτημα, παρά την πιθανή αγαθή πρόθεση των εμπνευστών του, επέτρεψε την ανάδυση της πιο ‘σκοτεινής’ πλευράς που ο καθένας μας κρύβει μέσα του.
Αναμφίβολα, ‘ο σύλλογος διδασκόντων γνωρίζει τα προτερήματα και τις ικανότητες των υποψήφιων διευθυντών-ντριών’. Τα οποία ωστόσο, όντας αντιμέτωποι με την ‘σκοτεινή’ πλευρά του εαυτού τους, πολλοί συνάδελφοι αγνόησαν ‘επιδεικτικά’ (ως κριτήρια επιλογής), μπροστά σε άλλες πιο σημαντικές για εκείνους προτεραιότητες. Στην τελευταία επιλογή διευθυντών σχολείων, εκείνο που μέτρησε στην πράξη ήταν κυρίως η υποκειμενική προτίμηση των συναδέλφων-ψηφοφόρων (φιλία, προσωπική συμπάθεια, κοινωνικά ή/ και κομματικά δίκτυα κτλ.). Ποιον εκδημοκρατισμό έφερε λοιπόν ο 4327/15; Είμαι πεπεισμένος πως κανείς απ’ όσους διευθυντές ‘αποπέμφθηκαν’ δεν κρίθηκε για την παιδαγωγική του συγκρότηση, όπως στόχευε (αλλά δεν πέτυχε) ο νόμος. Πέρασε καθόλου από το μυαλό σας ότι με τη ‘δημοκρατική’ αυτή διαδικασία επιλογής, μπορεί να εκδιώχθηκαν ‘προοδευτικοί’, ‘ανοικτοί’ και ‘δημοκρατικοί’ διευθυντές από ‘συντηρητικούς’, ’κλειστούς’, ‘εξουσιαστικούς’, ‘πελατειακότροπους’ (νεολογισμός), ’φονταμενταλιστικούς’ και ήδη ‘κλικαρισμένους’ συλλόγους διδασκόντων; Ή ότι μπορεί να καταψηφίσθηκαν υποψήφιοι μόνο και μόνο διότι επέλεγαν να προτάσσουν το συμφέρον των μαθητών και του σχολείου, έναντι κάθε άλλου συμφέροντος (αμφιλεγόμενης ηθικής, νομιμότητας και αλληλεγγύης); Δυστυχώς, ακόμη και προοδευτικοί άνθρωποι, οραματιστές της συνεχούς αναβάθμισης της δημόσιας παιδείας, αλλά λιγότερο λαϊκιστές από το επιθυμητό, θυσιάστηκαν στο βωμό του ‘εκδημοκρατισμού’ του 4327/15.


Αναμφίβολα, ‘η διοίκηση των σχολικών μονάδων πρέπει να είναι συλλογική υπόθεση’. Άλλωστε, ως τέτοια την ορίζει ήδη το ισχύον πλαίσιο εδώ και δεκαετίες. Επ’ αυτού, δεν έφερε κάτι τρομερά καινούργιο ο 4327/15 (πέρα από τον τρόπο επιλογής διευθυντών). Ούτε βεβαίως αυξήθηκε η έκφραση και η συμμετοχή του συνόλου των διδασκόντων στη λήψη αποφάσεων (πέραν της δυνατότητας επιλογής του διευθυντή τους). Αντιθέτως, μπορεί, κατά περιπτώσεις, η δυνατότητα συμμετοχής να περιορίστηκε σε εκείνους που συναποτελούν την ομοφωνούσα, με τον εκλεγμένο διευθυντή, πλειοψηφία (βλ. πηγαδάκια ψηφοφόρων), με αποτέλεσμα τη μειωμένη δυνατότητα ισότιμης έκφρασης απόψεων και τη χαμηλότερη (και λιγότερο συχνή) συμμετοχή του ΣΔ (ως θεσμικού οργάνου) στη λήψη αποφάσεων. Η ουσιαστική συμμετοχή προϋποθέτει ουσιαστικό διάλογο και ο γνήσιος διάλογος προϋποθέτει διαφορετικές θέσεις, ακόμη και διαφωνίες, ωστόσο, χωρίς ίντριγκες και πισώπλατα μαχαιρώματα. Η επιλογή ‘ομοφωνούντων’ από ‘ομοφωνούντες’, στην οποία οδήγησε ο ο 4327/15, δεν επέφερε αναγκαστικά την ενδυνάμωση της συλλογικότητας αλλά μια ψευδοσυναίνεση, αποτέλεσμα της ‘ομοθυμίας’ μεταξύ των μελών της (ανά σχολείο) ‘κυρίαρχης ομάδας’ και με συνέπεια μια ‘αβάσταχτη’ ηρεμία και χαλάρωση στόχων και επιδιώξεων (μετά τη ‘θύελλα’ του Π.Δ. 152/13).
Αναμφίβολα, ‘η συνεργασία του διευθυντή-ντριας με τον ΣΔ’ αποτελεί προϋπόθεση για την όσο το δυνατόν καλύτερη εκπαίδευση των μαθητών-τριών. Όμως, η ‘συνεργασία’ προϋποθέτει προσπάθεια και παραχωρήσεις από όλες τις πλευρές και απ’ όλους τους θεσμικούς παράγοντες του σχολείου. Συνεργασία σημαίνει επίσης κατανομή ηγεσίας αλλά και κατανομή ευθύνης (βλ. ‘ηγεσία για μάθηση’ και ‘ηγεσία δασκάλου’ [κατά D. Frost]). Χρειάζεται λοιπόν να αναρωτηθούμε όλοι, κατά πόσον είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε το μερίδιο ηγεσίας-ευθύνης που μας αναλογεί. Διότι, αν ο διευθυντής σχολείου οφείλει να είναι κάτι διαφορετικό από απλός μάνατζερ (το οποίο με βρίσκει σύμφωνο), άλλο τόσο το σχολείο οφείλει να γίνεται αντιληπτό από όλους μας ως κάτι παραπάνω από ένας χώρος διεκπεραιωτικής εργασίας, ανταγωνισμού ή πελατειακών σχέσεων (δεν θα επεκταθώ περισσότερο επ’ αυτού). Οι ενδοσχολικές συνεργασίες, για να ευδοκιμήσουν, χρειάζονται επίσης μια σχετικά ουδέτερη εξωτερική ματιά και συμβολή από έναν ‘κριτικό φίλο’ (κατά J. McBeath), ο οποίος είναι ουσιαστικά αμερόληπτος και καλοπροαίρετος (και φυσικά όχι αξιολογητής - αν ποτέ υπάρξει αξιολογητής, ας είναι άλλο πρόσωπο ή φορέας).
Από την άλλη πλευρά, ‘η καλύτερη εκπαίδευση των μαθητών-τριών’, στην οποία αναφέρεστε, προϋποθέτει τη βασική παραδοχή πως το σχολείο υπάρχει πρωτίστως για το συμφέρον του μαθητή, το οποίο είναι πάνω από εκείνο των διδασκόντων ή του διευθυντή ή ακόμα και των γονέων των μαθητών. Κι ας μη θεωρούμε αυτονόητο ότι οι γονείς πάντοτε γνωρίζουν ή επιζητούν αυτό που είναι καλύτερο για την εκπαίδευση του παιδιού τους. Για το λόγο αυτό χρειάζεται επιτέλους ενίσχυση του ‘αυτεπάγγελτου’ του σχολείου, όταν πρόκειται να μεριμνήσει για σοβαρά προβλήματα και δυσλειτουργίες μαθητών, για τα οποία οι γονείς ίσως είναι απρόθυμοι να συνεργαστούν (π.χ. δυνατότητα αυτεπάγγελτης παραπομπής του μαθητή σε διεπιστημονική αξιολόγηση, ώστε να δικαιούται να λάβει εξειδικευμένη υποστήριξη). Το παραπάνω δείχνει την τεράστια σημασία του πλαισίου για την καλή ενδοσχολική συνεργασία και επίτευξη αποτελεσματικής ‘μέριμνας’ για τους μαθητές. Επιπλέον, για να είναι απρόσκοπτη και αποδοτική η ενδοσχολική συνεργασία, χρειάζεται να υπάρχει σαφής καθορισμός και οριοθέτηση αρμοδιοτήτων και ευθυνών, των εντός και πέριξ του σχολείου θεσμικών ρόλων και φορέων (π.χ. μείζον ζήτημα αποτελεί ο διαφοροποιημένος και αμφιλεγόμενος τρόπος λειτουργίας ορισμένων σχολικών επιτροπών, αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης).
Η οριοθέτηση αρμοδιοτήτων και ευθυνών στο θεσμικό πλαίσιο της εκπαίδευσης σήμερα πάσχει υπέρμετρα, επομένως, καλό θα ήταν να ξεκινήσει από εκεί η όποια επικείμενη αναμορφωτική προσπάθεια, αντί να αναλώνεται σε άγονους πειραματισμούς και αντιπαραθέσεις για άλλα, επαρκώς απαντημένα ερωτήματα."
                                                              Βασίλης Νάστος (δάσκαλος)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.